Eliade Mircea, L’Inde [Indie] GRZEGORZ PISARSKI

Eliade Mircea, L’Inde [Indie], tłum. z rum. Alain Paruit. [Z serii:] Agora, kat. 6, wyd. [2], Paris 1991, Méandres l’Herne, Presses Pocket ©1988; druk: Cox and Wyman Ltd., Wielka Brytania, 8° (cm) s. 245, 8 nlb. ISBN 2-266-03386-7.

Wielki rumuński humanista Mircea Eliade (9 III 1907-22 IV 1986) odwiedził Indie w latach 1928-1932 zanim został profesorem filozofii na Uniwersytecie Bukareszteńskim. Poczynając od 1945 r. pracował jako profesor Szkoły Studiów Wyższych w Paryżu, po czym wyjechał do Chicago, aby nauczać tam historię religii. Indie odkrywał w swoim życiu ze względu na ich bogactwo duchowe i naturalne poprzez zgłębianie tkwiących w nich kontrastach i przemocy, ale i dobroci i złośliwości ludzi.

Pośród ważnych chwil pobytu młodego magistra filozofii Uniwersytetu Bukareszteńskiego Eliade w Indiach najważniejsze stały się spotkania i rozmowy z ludźmi i odwiedziny miejsc symbolizujących ten kraj: Złota Świątynia w Amritsarze, Benares, krajobraz himalajski z wędrówki z 1929 r., Durga, polowanie na krokodyle, wizyta na wsi i nadejście monsunu. Cennym walorem spojrzenia filozofa na indyjskie i cejlońskie uniwersum było kronikarskie odnotowywanie fascynujących, a czasem intymnych spostrzeżeń z punktu widzenia świadomości europejskiej. Ten oddany czytelnikom pod rozwagę reportaż z innego świata nosi znamiona pielgrzymki z dużym ładunkiem duchowości. Jest to bowiem pielgrzymka do Ramaszwaram, poznanie na trasie gospodarza z Madury, wizyta w Madrasie, Benaresie, Allahabadzie, Dżajpurze, Rajputanie, na Gorze Tygrysa, Dardżilingu i Siantiniketanie. Największe wrażenie duchowe przyniosło jest zetknięcie się autora ze zwyczajami pogrzebowymi z Lebongu, rozmowy w klasztorze Zok-czen-pa i u eremitów w Himalaajach w 1930 r. Delhi należy traktować za uzupełnienie obrazu Indii. Wyjazd z nich odbył się przez granicę z Afganistanem.

Faktycznym powodem wyjazdu autora do Indii było pogłębienie swoich pasji z okresu młodości. Studiował on bowiem sanskryt i filozofię indyjską na uniwersytecie kalkuckim (1928-1931), a następnie – niejako w wymiarze praktycznym – żył przez sześć miesięcy w aśramie (zakonie) Riszikesz w Himalajach. Zaraz po powrocie do Rumunii uzyskał tytuł doktora filozofii (1933), broniąc dysertacji na temat „Joga – szkic na temat początków mistycyzmu indyjskiego”, a następnie został mianowany asystentem na uniwersytecie w Bukareszcie, gdzie nauczał historii religii i filozofii indyjskiej (1933-1939).